De Alpenpolitie

Vertaling Ben Van Poucke 'Die Alpinpolizei' (Stefan Jungmann) Bron: Berg & Steigen #109 Foto's: Oberst Hans Ebner (Generaldirektion für die öffentliche Sicherheit – Sondereinsatzangelegenheiten - Bundesministerium Inneres - Wenen) en Ben Van Poucke

Welke zijn de taken na een lawine-ongeval?

Met de start van het winterseizoen in het verschiet, kan het interessant zijn eens stil te staan bij wat die mensen in hun blauw-rode uniformen en helikopters, eigenlijk doen in de (Oostenrijkse) bergen. Deze mensen worden zelf dagelijks met diezelfde vraag geconfronteerd als ze de skilift opstappen of in alpiene gebied onderweg zijn. Want het antwoord is even simpel als eenvoudig: politionele wetten stoppen niet bij de boomgrens, maar moeten worden nageleefd tot op de top van elke berg.

TAKEN EN TRAINING

De opleiding tot een alpine politieagent is gevarieerd en duurt lang. Na de basisopleiding tot politieagent kan men zich melden bij de speciale afdeling "Alpenpolitie". Na een aantal jaren uitgebreide alpiene training in de winter (ski- en skitourcursus) en in de zomer (rots- en ijscursus), behaal je de kwalificaties "alpinist" en "expert alpinist".

Na verdere examens en succesvolle opleidingen in de winter en zomer, evenals speciale cursussen in ijs- en sportklimmen, mag men zichzelf een politie-berggids noemen.

Een verdere kwalificatie als staatsgediplomeerde skileraar of vliegoperator voor de helikopters van het Bondsministerie van Binnenlandse Zaken (BMI) en voor canyoning is mogelijk.

Voor hun activiteiten in alpiene terrein hebben deze gidsen een wettelijk mandaat volgens de verschillende federale of regionale wetten en verordeningen. Op basis hiervan verzamelen zij strafrechtelijk relevante ongevallen of incidenten en melden deze aan de diverse verantwoordelijke instanties.

Hun verantwoordelijkheidsgebied is divers en varieert van "eerste algemene hulpverlening" tot gevarenonderzoek, opsporing van vermiste personen, documentatie van ongevallen tot ongevallenonderzoek zelf.

Om de ongevallenstatistieken in de Alpen actueel te houden, wordt elk ongeval in de Alpen rechtstreeks in de ongevallendatabank van het Bondsministerie van Binnenlandse Zaken ingevoerd. De geanonimiseerde gegevens worden doorgegeven aan de Raad van 1 Bestuur voor Alpene Veiligheid en worden daar geëvalueerd. In elk district van Oostenrijk met een alpiene topografie (met uitzondering van Wenen en Burgenland) is er een alpiene taskforce, waar aan het hoofd een politie-berggids moet staan. In de meeste districten werkt hij fulltime op het politiebureau van het district. Ook de leden van de taskforce werken op een politiebureau en worden zo nodig ingezet in de alpendienst en opgeroepen om gegevens te verzamelen bij bergongevallen.

Elk jaar zijn er verschillende doorgedreven cursussen voor verdere opleidingen, evenals trainingen om persoonlijke vaardigheden te verbeteren en om de fysieke conditie te onderhouden.

In de Oostenrijkse buurlanden Zwitserland en Italië en de buurregio Beieren bestaan ook dergelijke diensten. De wettelijke vereisten, de opleiding en het servicesysteem van de alpiene politieagenten verschillen echter wat van land tot land. Dit wordt geregeld vergeleken en besproken op internationale bijeenkomsten die plaatsvinden in het kader van uitwisselingsprojecten.

Lawine-ongeval

Een lawine-ongeval is voor alpinisten telkens een nieuwe uitdaging. Na elke melding van een incident, weten ze dat elke minuut telt om hopelijk mensen levend te redden na een lawine. Helikopters met een spoedarts, bergreddingsdienst en lawinehondengeleiders worden gealarmeerd door de controlecentra en ook de alpenpolitie probeert zo snel mogelijk ter plaatse te komen. Meestal door gebruik te maken van een politiehelikopter, die ook beschikbaar is voor de reddingswerkers.

Nadat de redding en berging van de ingraven slachtoffers is voltooid, begint de eigenlijke taak voor de alpenpolitie. Meten, documenteren, fotograferen, sporen veilig stellen en andere taken vallen onder deze eerste onderzoeken. Bij lawine-ongevallen met ernstig gewonde of zelfs dodelijke slachtoffers, evenals bij het inschakelen van berggidsen, skileraren of andere verantwoordelijken, wordt na eerste kennisname van het ongeval contact opgenomen met de officier van justitie. Hij is het hoofd van het onderzoek, en werkt nauw samen met de politie bij de onderzoeken. De officier van justitie beslist uiteindelijk of beëdigde deskundigen moeten ingeschakeld worden om vaststellingen op te nemen of om een deskundigenrapport op te stellen. Desgevallend kunnen bijvoorbeeld voorwerpen in beslag genomen worden die de oorzaak kunnen zijn van een ongeval (lawine-ontvangers, ABS-rugzakken, etc (al deze activiteiten moeten zo vroeg mogelijk na het ongeval plaatsvinden). Samen met een eventueel aangestelde deskundige of met medewerkers van de lawinewaarschuwingsdiensten worden de verdere onderzoeken ter plaatse uitgevoerd.

Gezien de ernst van dergelijke gebeurtenissen, laat men aan de betrokkenen de tijd om dit te verwerken. Daarom worden zij (slachtoffer of beschuldigde) pas enige tijd na het ongeval verhoord. Dit wordt vooral gedaan door berggidsen van de politie met de juiste opleiding. Gezien de grote mediabelangstelling bij een lawine-ongeval, zeker als er berggidsen, skileraren, ed. bij betrokken zijn, wordt er zeer voorzichtig met de feiten omgesprongen en wordt veelal doorverwezen naar een persdienst.

Wanneer alle feiten, verhoren, evaluaties, enz. beschikbaar zijn, wordt een uitgebreid eindrapport opgestuurd naar de verantwoordelijke autoriteiten (het parket). De feiten worden objectief weergegeven; in geen geval bevat het eindrapport een beoordeling van de gebeurtenissen. Dit wordt overgelaten aan de juridisch beëdigd deskundige. Voor de alpenpolitie is het lawine-ongeval inmiddels achter de rug, maar het duurt vaak maanden voordat de officier van justitie een eindbeslissing neemt.

Over de auteur

Hoofdinspecteur Stefan Jungmann is een politie- en civiele berggids, evenals een gediplomeerde skileraar, vluchtoperator voor de helikopters van de BMI en hoofd van de alpine taskforce in Landeck / Tirol.

Hij heeft één belangrijk verzoek: Meld een lawine die niemand schade heeft toegebracht aan het controlecentrum. Op deze manier kunnen tal van foutieve missies door de reddingswerkers worden vermeden.

PERSOONLIJKE NOOT

Dat het beroep van Alpine politieman niet zonder gevaar is, bewijst de gedenkplaat aan de voet van de Großvenediger (zie afbeelding links). We zijn hen dan ook het nodige respect verschuldigd!