Het Belgian Rebolting Team

Vrijwilligers in de kijker

Toegegeven, de naam dekt niet echt de lading: Belgian Rebolting Team (BRT)… Je verwacht dan toch een nationale structuur, waarin de twee voornaamste landstalen worden gesproken. Los van de spraakverwarring die er soms bestaat tussen onze Limburgse en Westvlaamse rotswerkers, is dat laatste echter niet het geval. Het BRT is ééntalig Nederlands. Hoe komt dat?

 

 

Herinnert u zich nog de tijd dat Vlaanderen 2 klim-en bergsportfederaties rijk was? Het lijkt lang geleden, maar eigenlijk zijn we pas 15 jaar verder. De Vlaamse Bergsport- en Speleologiefederatie (VBSF) was toen de grootste, maar ook de jongste. De Belgische Alpenclub (BAC) kon bogen op een geschiedenis van bijna een eeuw. Concurrentie was er zeker, niet in het minst rond de toegang tot de rotsen. VBSF beheerde de massieven van Hotton, Mozet, de Paradou, Durnal en Pont à Lesse. BAC dat met haar Waals equivalent de Club Alpin Belge (CAB) onder de Belgische koepel CAB-BAC, waardoor hun aangeslotenen automatisch toegang hadden tot onder andere Freyr, Dave, Beez, Landelies, Sy en vele andere massieven die toen formeel door diezelfde CAB-BAC beheerd werden. Binnen die CAB-BAC was een eind vóór de eeuwwisseling een werkgroep opgericht om het onderhoud en het (her)equiperen van de massieven op zich te nemen. Met de nodige zin voor compromis kreeg die een Engelse benaming - het Belgian Rebolting Team. Sleutelfiguren daarbij waren Olivier Coenen en – wat later – de onverslijtbare Kobe Bellinkx. In 2007 werd de optelsom BAC + VBF gerealiseerd, met KBF als uitkomst, als één van de twee erven van het CAB-BAC rotspatrimonium (de andere was de CAB, uiteraard).

Zo kwam Comblain-la-Tour, en - onrechtstreeks - ook Maizeret in beheer van KBF. Maar wat dan met het BRT? Aan het begin van deze eeuw was Stef Laevaert bij VBSF de vrijwilliger die het rotsbeheer in belangrijke mate mee vorm gaf. Hij weet nog hoe de vork aan de steel zat. Stef Laevaert: “Ik kan mij nog herinneren dat Koen mij bij de fusie de vraag stelde, wat met BRT? Mijn antwoord: houden die naam! Die groep kon perfect geïntegreerd worden in de KBF, met respect voor de eigenheid én het behoud van de waardering. BRT werd zelfs een beetje het uithangbord van de fusie tussen VBSF en BAC. Samenwerking en contacten waren er natuurlijk al lang vóór de
fusie. Zo waren Kobe Bellinkx en ikzelf al langer tot de conclusie gekomen dat we moesten streven naar het inrichten van uniforme standplaatsen.”

Het was dus een kwestie van een sterk merk behouden, maar nu binnen de KBF-structuur. De CAB had daar geen bezwaar tegen. Het oorspronkelijke BRT werd herdoopt tot “BRT-team Classic”, met nog steeds Kobe Bellinkx als coördinator. Het BRT groeide snel. Momenteel is er een tiental BRT-teams actief, met een 80-tal regelmatige vrijwilligers, tezamen goed voor zo’n 700 à 800 man-en vrouwdagen aan vrijwilligerswerk per jaar, verdeeld over een 50-tal werkdagen. KBF trekt daar jaarlijks zowat 20.000 euro aan werkingsmiddelen voor uit. Dat geld gaat vrijwel uitsluitend naar materiaal dat je op de rotsen terugvindt (van haken tot afsluitingen, van uithangborden tot kettingen) en naar werktuigen en gereedschappen (van boormachines tot bladblazers, van slijpschijven tot hefkussens). Die groei maakt het nodig steeds meer structuur te geven aan de organisatie. 10 jaar geleden konden plannen nog worden gesmeed en beslissingen nog genomen met slechts enkele mensen, ‘rond de keukentafel’.

Dingen waarvan we in die beginperiode zouden gezegd hebben “gaat dit nu niet te ver voor een vrijwilligersinitiatief als het onze?”, die ervaren we vandaag als nodig en efficiënt, als vanzelfsprekend. Zo zijn er bijvoorbeeld het ”vademecum voor de coördinator BRT-team” en de “Handwijzerfiches”. Thomas De Bevere, coördinator van het BRT-team WBV, is tezamen met het BRT team Alpigo, met Thomas Van Pelt als coördinator, vooral actief op het Paradou-massief. Thomas: ”Het vademecum en de handwijzerfiches zijn een handige tool. Zo weet iedereen welke werkmethode hij of zij moet volgen om veilig te werken. En als je de hulp krijgt van een nieuwe rotswerker binnen je team, weet je door gebruik te maken van het vademecum wat je hem of haar moet vertellen. Deze documenten zijn geen vast gegeven. Op geregelde tijdstippen nemen we bepaalde items of procedures onder de loep en kijken we of er verbeteringen mogelijk zijn.” Meer structuur betekent vaak meer administratie. Vrijwilligers zijn in hun vrije tijd natuurlijk liefst niet met al dat papierwerk bezig, en dus doet KBF haar best om dat zoveel mogelijk door (betaald) personeel te laten doen. Maar onvermijdelijk besteden de coördinatoren van de BRT-teams ettelijke uurtjes achter hun PC of laptop, gratis en voor niets…
Terreinwerk blijft natuurlijk de hoofdbrok. Koen Baeten, coördinator van het BRT-team BAC Antwerpen: “Wij zijn ‘peter’ van het massief te Anhée en dat komt goed uit. Met ons – voorlopig althans – nog kleine team hebben we onze handen vol: het regelmatig poetsen van de rotsplaat, het (in de milieuvergunning opgelegde) kort zetten van de bovenkant, het snoeien van de vlakte aan de voet van de ‘Dalle du Beaupère’, enz. ”

Toen ons gevraagd werd wat de kernwaarden van het BRT zijn kwamen we al gauw uit bij het kwintet ‘veiligheid, community, expertise, kwaliteit en ecologie’.

veiligheid

Veiligheid is een rode draad doorheen het vooral verticale KBFgebeuren. Ook bij het BRT werken we noodzakelijkerwijze vaak op hoogte, en dan zijn de al vermelde procedures natuurlijk erg belangrijk. We gaan vaak aan de slag met bosmaaiers, kettingzagen, slijpschijven, pneumatische hefkussens en meer van dat. Scholing of relevante ervaring worden dan vereist van de mensen die dat werk doen. KBF doet haar best om die scholing aan te bieden en de omstandigheden te creëren waarin de vrijwilligers die ervaring kunnen opdoen, en tegelijk ook te zorgen voor voldoende veilig en ergonomisch materiaal. Want, zoals Walter De Bruyne, cocoördinator
van BVLB opmerkt: “Het belangrijkste is om het juiste materiaal te hebben zodat de veiligheid verhoogd en het fysieke werk verlicht kan worden.”. Dat bevestigen ook alle BRT-ers die we het vroegen: “Een gratis barbecue? Altijd welkom, maar als we moeten kiezen, dan nog liever een paar extra touwzakken…”

 

 

community

Dat het BRT een echte en hechte community vormt, een groep gelijkgezinde vrijwilligers met een gemeenschappelijk doel, daarvan getuigen onder andere de reacties van een grote schare volgers op de social media, de fierheid waarmee BRT-ers hun herkenbare kledij dragen, de drang om bij de collectieve rotsbeheerdagen te zijn en de betrokkenheid bij de beslissingen die moeten genomen worden. Kris Lodewijckx, coördinator van het BRT-team via ferrata, verwoordt het als volgt: "Het rotsbeheer draait helemaal rond mensen. Een beetje thuiskomen onder vrienden. Dingen doen die normaal niet mogen, zoals met stenen gooien. Hoe groter de stenen hoe feller de oogjes blinken. Dat stukje kind in ons blijft aanwezig. Het is soms hard werken, alles is niet altijd even plezierig. Maar samen komen we er wel. En ‘s avonds bij een drankje worden deze stenen veel groter en de bergen werk veel, veel hoger. Het mooiste is het moment waarop je met zijn allen naar elkaar kijkt en zegt: het is af, we kunnen het
loslaten, onze via ferrata is gebruiksklaar!” Een centrale rol bij die community-vorming is weggelegd voor de coördinatoren van de teams, de ‘supers’ onder de BRT-ers. Ze zijn tegelijk coach, mentor, organisator, motivator, klankbord en zoveel meer voor hun teamleden. In bijgaand kadertje vind je hun namen.

 

 

expertise

Aan onze 25 jaar rotsbeheer hebben wij (de federatie, maar vooral haar vrijwilligers), heel wat expertise overgehouden. Hard skills, zoals kennis over equipeertechniek, wetgeving, ecologie, praktische geologie, materiaalkunde, enz. Maar ook soft skills, zoals teamcoaching, leiding geven, werforganisatie, enz. De BRT-ers vullen elkaar prima aan op al die domeinen. Tom De Vocht en Stef Laevaert bijvoorbeeld zijn keien in het coördineren van de werkzaamheden van grote groepen BRT-ers. Ze worden er zichtbaar gelukkig van. In de interviews die we voor dit artikel afnamen, liet Tom blijken hoe hij opkijkt naar de enorme kennis over equipeertechnieken en -materialen waarop Kobe Bellinkx kan bogen. Even later spraken we met Kobe die zei hoe knap hij het toch wel vond dat Tom steeds weer die grote groepen op een efficiënte manier aan het werk krijgt. Respect en appreciatie voor en van elkaars sterke punten vormen mee de basis voor de samenhang van het BRT als groep! Die complementariteit is goud waard. Belgian Rebolting Team at work in Spontin kwaliteit “Door langetermijnoplossingen tegemoetkomen aan de verwachtingen
van de klimopleidingen en van de moderne klimmer”. Zo verwoordde Jo Dotremont, de voorzitter van het BRT, wat we verstaan onder kwaliteit in het rotsbeheer. Een coördinator is pas echt tevreden over het klimmassief in zijn of haar beheer als niet alleen de rots correct (en met respect voor de natuur) gesaneerd en behaakt
is, maar ook de toegangspaden goed aangelegd en onderhouden zijn, de klimmers voldoende geïnformeerd zijn (via infoborden aan de ingang, via de topo, enz), een toilet geïnstalleerd is, enz. Soms vraagt die kwaliteit heel veel werk. Aan onze werf in Spontin bijvoorbeeld, waren we misschien niet begonnen als we vooraf hadden geweten hoeveel honderden tonnen steen moesten verwijderd worden vóór we op voldoende stevige rots stuitten. Maar het resultaat zal een prima initiatiesite zijn, beloofd!

 

 

ecologie

Over ecologie is in dit tijdschrift al vaak geschreven. Dat voor een klimmassief een milieuvergunning nodig is weet ondertussen elke klimmer. Ook dat daarin de voorwaarden voor het beheer worden opgelegd of soms zelf gevraagd wordt om de milieuschade die het klimmen onvermijdelijk veroorzaakt te compenseren door
bijvoorbeeld gerichte kapwerken. Maar goed en gericht ecologisch beheer kan het werk aan een massief (en dus de belasting op de vrijwilligers) zelfs verminderen. “Snoeien doet snoeien”, zegt Sebastiaan Verbeke van het pas opgerichte BRT-Ecoteam daarover. Naast Sebastiaan zijn nog vele andere jonge vrijwilligers het BRT
komen vervoegen. Seppe Desmet, coördinator van BRT Hungaria, koos voor het rotsbeheer op zijn vijftiende “omdat ik al routes bouwde in zaal en het me wel tof leek om dat ook op rots te kunnen doen. Al vlug merkte ik dat mijn professionele achtergrond (tuinaanleg en natuurbeheer) daarbij goed van pas kwam, want 90 % van het
rotsbeheer is poets-, graaf- en hakwerk, en nauwelijks 10 % gaat om het eigenlijke behaken. Al blijft mijn voornaamste motivatie de sfeer 
tussen de verschillende BRT-teams…” Ook Ramses Pierco en Jason Logghe van het BRT-Future Team (what’s in a name?) zullen de toekomst van het BRT mee moeten
verzekeren: “Dat we zoveel kunnen bijleren van de ‘oude rotten’, kleine truukjes soms om efficiënter te werken, dat motiveert ons”.

anekdotes

Verhalen zijn er natuurlijk te over. Nog eens Walter De Bruyne van BRT BVLB:“Eén van de meest memorabele vind ik nog steeds hoe een route in Durnal aan haar naam, ‘De Stinkende Das’ kwam. Met ons BRT-team waren we aan het werk in de sector “Cosy Corner”. Op het grote plateau midden in de wand, op een hoogte van 20 meter,
lag een dode das. Die was ongetwijfeld over de rand gesukkeld en naar beneden gestort. Hij was in verregaande staat van ontbinding en moést daar weg. Welnu, een das heeft de reputatie te stinken, maar dat is omwille van zijn anale reukklieren, niet door ontbinding van zijn kadaver. Toen Gilbert en ik het onfortuinlijk dier naar beneden
kieperden riepen we: “Opgelet, daar komt een stinkende das...”. De hele zaak spatte op de grond uit elkaar en voor de rest van de dag was een rotte lijkgeur ons deel... Achteraf beschouwd hadden we het dode dier beter in een zak laten zakken en deftig begraven... Het gaf wel de naam aan een mooie route in de 4de graad.”

Kobe Bellinkx herinnert zich:
“Enkele jaren geleden was het op een zomerse BRT-dag echt snikheet op de werf in Flône. Na de middag was iedereen uitgedroogd en echt afgepeigerd. Een toevallige passante wees ons op een grote vijver te Amay. Wij daarheen… Zelden zoveel deugd gehad van een zwempartij! En van de barbecue ‘s avonds. Maar ook het omgekeerde hebben we al meegemaakt; in hartje winter waren we op Les Awirs stalen kabelklemmen aan het bevestigen – of we probeerden dat toch - en niemand wou plooien of toegeven dat de omstandigheden eigenlijk té bar waren. De volgende dag vond iedereen het zonder meer een prima idee om een dagje te gaan langlaufen rond Ovifat. Zelden zoveel leut gemaakt.”

 

---

De momenteel actieve BRT-teams op een rijtje:
Algemeen voorzitter BRT: Jo Dotremont
BRT Classic (coördinator Kobe Bellinkx)
BRT Bergsportvereniging Provincie Antwerpen,
BPA (coördinator Tom de Vocht)
BRT Bergsport Vlaams Brabant, BVLB
(co-coördinatoren Stef Laevaert en Walter de Bruyne)
BRT WBV (coördinator Thomas de Bevere)
BRT Alpigo (coördinator Thomas Van Pelt)
BRT BAC Antwerpen (coördinator Koen Baeten)
BRT HUNGARIA (coördinator Seppe Desmet)
BRT Future (co-coördinatoren Jason Logghe en Ramses
Pierco)
BRT via ferrata (coödinator Kris Lodewijckx)
BRT ecoteam (coördinator Sebastiaan Verbeke)

Zin om je steentje bij te dragen aan de werking van het BRT? We verwelkomen je met open armen!
Contacteer rotsen@kbfvzw.be of informeer binnen je club!µ

Of kom een keer af op onze collectieve rotsbeheerdagen.
De eerstvolgende is op zaterdag 26.11.2022 op het Paradoumassief.

 

Volg het Belgian Rebolting Team ook via Instagram en Facebook.