Microplastic... van de bergen tot in de zee

2021
4
in de bergen

Microplastic...

Van de bergen tot in de zee

Vandaag de dag wordt er veel gezegd en geschreven over microplastics. Helaas leveren wij als bergbeklimmers & alpinisten ook onze bijdrage. De campagne #machseinfach van de Deutsche Alpenverein wil daarom mensen informeren over het onderwerp en laten zien hoe we onze plastic voetafdruk in het milieu kunnen veranderen & verkleinen.

MICROPLASTIC, WAT IS DIT NU EIGENLIJK?

Plastic is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven, vooral in verpakkingen, maar ook als synthetische vezels in onze (outdoor) kleding. Microplastics zijn deeltjes die kleiner zijn dan vijf millimeter en zijn gemaakt van vaste, in water onoplosbare plastic deeltjes. Er wordt onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire microplastics. Primair microplastic werd geproduceerd als een extra klein deeltje. Het wordt gebruikt in veel hygiëneartikelen zoals scrubs of tandpasta, maar ook in wasmiddelen. Secundaire microplastics ontstaan wanneer grotere deeltjes worden samengedrukt, bijvoorbeeld bij het wassen van polyester kleding, wanneer plastic verpakkingen in kleinere delen uiteenvallen of bij wrijving door banden.

MICROPLASTIC IN HET MILIEU.

Kunststof vergaat heel langzaam. Sommige studies suggereren dat het tot 2.000 jaar duurt om te ontbinden. Primaire microplastics komen via de industrie in het afvalwater terecht en zo ook in onze rivieren. In rioolwaterzuiveringsinstallaties bezinken microplastics echter ook met andere vaste stoffen en worden zo als zuiveringsslib over de velden uitgestrooid. Secundair plastic komt door het wassen in ons afvalwater terecht. Kunststofvezels worden vernietigd door wrijvingsprocessen in de wasmachine.

In de natuur zie je vaak plastic afval langs de weg liggen. UVstraling, zout, bacteriën of mechanische invloeden breken grotere deeltjes (zogenaamde “macroplastics”) af tot microplastics. Het proces vindt plaats in verschillende snelheden, afhankelijk van de omgevingsomstandigheden. Vroeg of laat komen deze deeltjes ook in zee terecht. Daar drijven ze in het water en worden ze door zeedieren aanzien als voedsel. Microplastics hopen zich op die manier op in de voedselketen en komen ook zo op ons bord terecht. 

 

Bergbeklimmen opleidingen en stages

WAT HEEFT MICROPLASTIC NU MET BERGSPORT TE DOEN?

Ook als bergbeklimmers dragen wij bij aan de ophoping van microplastics in de zee, want 35% van de microplastics is afkomstig van synthetisch textiel. Onze functionele kleding is meestal gemaakt van polyamide of polyester en houdt ons bijvoorbeeld warm in een fleece pullover. Bij het wassen komen echter de kleinste vezels en deeltjes los en die komen dan in het afvalwater terecht. Microplastics komen echter niet alleen via de mondiale waterkringloop in de oceanen terecht. Eerste studies van het Alfred Wegener Instituut (hoofdzetel Bremen-Duitsland) suggereren dat microplastics zich ook via de lucht verspreiden en zo de gletsjers bereiken.

Ook laten we (soms per ongeluk …) plastic achter op de berg. Zelfs de kleinste deeltjes komen in het milieu terecht door slijtage op de rosten van onze zo geprezen bergschoenen met Vibramzool.

HEROVERWEGEN IS NODIG

Wetenschappers van de universiteiten van Milaan hebben grote hoeveelheden microplastics ontdekt op gletsjers in het Italiaanse Val di Sole (zie https://www.alpenverein.de/natur/verbot-von-plastikim-skigebiet). De berghutten in de omgeving gebruiken daarom sinds dit jaar helemaal geen plastic producten meer zoals rietjes of ketchupzakjes. Ook het EU-brede verbod op wegwerpservies en plastic rietjes vanaf 2021 is een stap in de goede richting.

Verschillende buitensportmerken leveren grote inspanningen voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën, zoals de ontwikkeling van kunststoffen uit hernieuwbare grondstoffen zoals biologisch katoen, brandnetel of hennep. Uit houtvezels kunnen dan weer materialen voor fleece kledij hergebruikt worden. Ook wordt er onderzocht wat men uit gerecycleerd koffiegruis kan bekomen (Ceplex Green Membraan).

Tips voor minder (Micro)plastic

Met enkele simpele trucs kan echter iedereen zijn steentje bijdragen om microplastics te vermijden.

• Het gebruik van een eigen drinkfles bespaart niet alleen geld, maar ontziet ook het milieu en de gezondheid. Inmiddels zijn er microplastics gevonden in statiegeldflessen. Volgens een onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan kraantjeswater plasticvrij gedronken worden.

• Je bergsnack of lunchpakket kan je best in herbruikbare brooddozen in bijenwashanddoeken verpakken. Tevens is het beter om voedsel onverpakt te kopen en aandacht te besteden aan de herkomst ervan. Meer informatie kan je vinden op https://www.alpenverein.de/natur/ nachhaltigkeit-und-klimaschutz/machs-einfach/ressourcenschutzund-verpflegung-am-berg

• Zorg ervoor dat je afval langs het wandelpad mee het dal inneemt en daar deponeert. Neem tevens je eigen vuilniszakken mee. Veel hutten in Oostenrijk en Duitsland beschikken ook over biologisch afbreekbare ‘Mülltütten’.

• Bij het kopen van cosmetica kan je erop letten dat ze vrij zijn van microplastics. Bamboe tandenborstels kunnen bijvoorbeeld ook probleemloos meegenomen worden op je volgende huttentocht.

• Vooral als het om bergsportkleding gaat, kan er nog veel gedaan & veranderd worden. Algemene regel is om onze outdoor kledij zo lang mogelijk te gebruiken, omdat er ook tijdens de productie veel microplastics ontstaan. In een volgend artikel zal dieper worden ingegaan met welke aspecten men best rekening houdt bij de aankoop van duurzame kledij en andere berguitrusting.

Goed wassen is de boodschap

Bij het wassen kan men ook heel simpel op enkele punten letten:

• Hoe minder hoe beter, meestal is een goede ventilatie voldoende

• Wassen op lage temperaturen ontziet niet alleen het product en het milieu, maar bespaart ook energie en water

• Kleinere vlekken kunnen ook met een doek worden verwijderd • Vul wasmachines zo vol mogelijk, want bij een half volle wastrommel worden de kledij meer belast en komen er meer microplastics vrij

• Een andere manier van wassen is je synthetische kledij in een Guppyfriend was buidel steken. Dit is een pragmatische oplossing voor microplasticvervuiling: het vermindert vezelbreuk, beschermt je kledij en het houdt gebroken kunststofvezels tegen.

MACH’S EINFACHGEVALLEN

Verdere ideeën over het onderwerp microplastics zijn verzameld bij natur @ alpenverein.de De #machseinfach- campagne maakt deel uit van het project "Mountain Sports with a Future", dat wordt gefinancierd door het Beierse ministerie van Milieu en Consumentenbescherming (StMUV) en Globetrotter.

Foto's: Herbruikbare en afbreekbare vuilzakken zijn bijna in alle berghutten beschikbaar / Zelfs op gletsjers zijn sporen van microplastic terug te vinden / Wandelaars laten ook sporen na.